Border Collie – od psa pasterskiego do psa najmądrzejszego
Border Collie – od psa pasterskiego do psa najmądrzejszego
Border collie najlepiej znany jest jako pies pasterski. To prawdziwy wulkan energii, który najchętniej całe dnie spędzałby na zewnątrz. Co ciekawe, pomimo swojego pasterskiego rodowodu i niezwykłej żywiołowości, border collie wykazuje się niesamowitą inteligencją. O wszechstronnych zdolnościach tej rasy zdążyli przekonać się właściciele z całego świata. W ramach ciekawostki warto wiedzieć, że psy te były ulubionymi pupilami jednej z królowych Wielkiej Brytanii – Wiktorii.
Border Collie –krótka historia rasy
Rasa powstała pod koniec XVIII wieku na pograniczu Anglii i Szkocji, do czego nawiązuje jej nazwa (border po angielsku oznacza granicę). W XIX wieku została wyodrębniona jako „pracujący owczarek”. Ówczesny pies pasterski pilnował owiec na pastwisku i w zagrodach. Za protoplastę rasy uważa się psa Old Hempa, który żył w latach 1894-1901. Ze względu na ugodowy charakter i predyspozycje fizyczne był chętnie wypożyczany na reproduktora przez właścicieli okolicznych gospodarstw. Old Hemp doczekał się około 200 potomków, które kontynuowały linię dzisiejszych borderów.
Z czasem bordery dotarły na teren Ameryki Północnej, gdzie zajmowały się pilnowaniem bydła. Szybko zauważono, że psy tej rasy są bystre, posłuszne, a do tego potrafią biegać za stadem przez długi czas. Ze względu na chęć do pracy były chętnie rozmnażane. W 1873 Brytyjczycy zorganizowali zawody w zapędzaniu owiec z udziałem owczarków pracujących. Rasa oficjalnie otrzymała nazwę „border collie” w 1915 roku, ale została zarejestrowana przez towarzystwo kynologiczne dopiero w 1976 roku i wtedy też otrzymała wzorzec.
Cechy charakteru Border collie – usposobienie
Owczarek border collie cechuje się bezgranicznym zaufaniem i wiernością wobec właściciela. Odpowiednio poprowadzony będzie oddanym i kochającym towarzyszem. Z natury jest raczej przyjacielski, jednocześnie bywa nieufny wobec obcych, dlatego warto dać mu chwilę na oswojenie się z gośćmi, którzy wchodzą na jego teren. Nie każdy o tym wie, ale border collie to rasa wrażliwa i potrzebuje poczucia miłości. Kiedy pies jest znudzony lub czuje się samotny, może zacząć wyć w celu zwrócenia na siebie uwagi.
Oczywiście każdy osobnik będzie miał inną osobowość, ale na charakter może wpływać przynależność do jednej z linii: konkursowej lub użytkowej. Typ użytkowy jest przystosowany do pracy, dlatego musi być zwinny, bystry i posiadać zdolność szybkiego reagowania. Z kolei psy przeznaczone do występów na wystawach posiadają zazwyczaj spokojniejszy temperament, dzięki czemu można poddać je zabiegom pielęgnacyjnym.
Umiejętności Border Collie
Border collie należy do psów o wysokiej inteligencji. Potwierdził to nawet psycholog Stanley Coren, zajmujący się neuropsychologią oraz badaniem zdolności umysłowych tych zwierząt, który uznał rasę border collie za najbardziej inteligentną ze wszystkich. Potrafi odczytywać ludzkie intencje, również te negatywne, doskonale reaguje na mimikę twarzy. Oprócz tego posiada wielką potrzebę ruchu, nadaje się zatem do długotrwałej pracy na zewnątrz. Łącznie może przebiec nawet 80 km dziennie, dzięki czemu sprawdza się nie tylko jako pasterz, ale także jako pies-ratownik w terenach górskich czy pies tropiący. Bywa również wykorzystywany jako psi terapeuta, dzięki swojej wrażliwości i umiejętności obserwacji. Border collie bardzo często wygrywa w zawodach typu agility, czyli na torze z przeszkodami.
Wychowanie rasy Border Collie
Mówi się, że w przypadku psa rasy border collie potrzeba rozwoju mentalnego jest tak samo ważna jak potrzeba ruchu. Nudzi go powtarzalność i mało angażujące zabawy. Warto zatem co jakiś czas wzbogacić codzienną rutynę o nowe zadania. Intensywna stymulacja umysłowa nie tylko wpłynie na rozwój jego inteligencji, ale zapobiegnie monotonii w życiu czworonoga. Znudzony pies może zacząć niszczyć sprzęty domowe albo w donośny sposób domagać się uwagi. Dobrym zajęciem, które zmusi zwierzaka do chwili skupienia może być na przykład nauka komend.
Jeżeli pies nie zostanie stopniowo oswojony z towarzystwem innych zwierząt i ludzi, może stać się nachalny lub wręcz agresywny przy późniejszych kontaktach. Najlepszym sposobem na uniknięcie problemów behawioralnych u bordera jest wizyta u psiego behawiorysty bądź zapisanie pupila do psiego przedszkola jeszcze na etapie szczenięctwa, żeby od początku uczyć go dyscypliny. Trening socjalizacji jest bardzo ważnym elementem wychowania psa, o którym wielu niesłusznie zapomina. Kiedy pies podrośnie można rozpocząć treningi sportowe, takie jak szkolenie agility albo frisbee.
Pielęgnacja Border collie i jego żywienie
Sierść borderów jest nieco specyficzna. Szczeniaki od razu po urodzeniu nie posiadają jeszcze sierści właściwej, są okryte delikatnym puchem. Około 6 tygodnia życia puch zaczyna być stopniowo zastępowany sierścią. Cały proces trwa od jednego do dwóch miesięcy. W tym czasie należy delikatnie wyczesywać wychodzący podszerstek szczeniaka przy użyciu szczotki z włosia. Podczas tego okresu trzeba szczególnie uważać podczas zabiegów pielęgnacyjnych, aby nie podrażnić delikatnej skóry psa.
Pielęgnacja dorosłych osobników wygląda już trochę inaczej – odmiana krótkowłosa nie ma tendencji do mierzwienia się sierści. Jako że border collie nie jest rasą wymagającą specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, higiena powinna ograniczyć się do regularnego czesania sierści (co 3-4 dni). Można to robić przy użyciu zwykłej szczotki lub trochę mocniejszej, metalowej. W okresie linienia (przed zimą oraz na wiosnę) warto wykonywać zabieg wyczesywania częściej. Sierści lepiej nie wyczesywać na sucho. Po pierwsze jest to trudniejsze, a po drugie może być nieprzyjemne dla czworonoga. Pies tej rasy nie wymaga kąpieli częściej niż raz na kilka miesięcy, chyba że mocno się ubrudzi.
Dieta boder collie nie odbiega specjalnie od diety pozostałych ras. Trzeba zwrócić uwagę na skład karmy, ponieważ codzienna dawka aktywności stwarza ryzyko niedoborów witamin i minerałów. Polecana jest przede wszystkim karma dla psów aktywnych, zawierająca wszystkie ważne składniki odżywcze. Zamiast zboża, karma powinna zawierać dużą ilość białka zwierzęcego. Borderom można w niewielkich ilościach serwować podroby, głównie wątrobę. W niektórych przypadkach, na przykład jeśli zależy nam na lśniącej sierści, wskazana jest dodatkowa suplementacja. Psy nie powinny mieć stałego dostępu do pokarmu, najlepiej ograniczyć porę jedzenia do 2-3 razy dziennie.
Odmiany Border collie
Przyjmuje się, że u rasy border collie występuje albo sierść średniodługa, albo krótka, jednak w praktyce wyróżnia się trzy typy borderów: krótkowłose, długowłose i o średniej długość włosa. Istnieje ponad 100 wariantów kolorystycznych, w których może występować przedstawiciel tej rasy. Typowy border collie posiada czarno-białą, czekoladowo-białą, bądź rudo-białą szatę. Często spotyka się też owczarki tricolour – z elementami podpalanymi wokół oczu, uszu i brwi. Niektóre odmiany kolorystyczne charakteryzują się występowaniem pręg lub plam. W przypadku umaszczenia merle, zwanego też marmurkowym, częstym zjawiskiem jest heterochromia (różnobarwność tęczówek). Ta odmiana jest niezwykła również z tego powodu, że tylko w tym przypadku zdarzają się border collie o niebieskich oczach. Warianty wyglądu są zatem rozległe, ale przewaga bieli w umaszczeniu wyklucza osobnika z hodowli.
Obecnie w obrębie rasy znajdują się dwie odmiany: użytkowa oraz wystawowa. Pierwsza linia ma krótszą sierść, która nie brudzi się tak podczas przebywania na świeżym powietrzu oraz mniejszą masę. Odmiana wystawowa charakteryzuje się dłuższym włosem, który ma odpowiednio prezentować psa podczas wystaw.
Waga Border collie
Jako pies średniej wielkości, border collie waży przeciętnie od 15 do 20 kg, w przypadku psów, oraz 12-18 kg, jeżeli chodzi o suki. Osobniki należące do odmiany wystawowej są cięższe, a ich waga czasami przekracza 20 kg, natomiast bordery w typie użytkowym mają smuklejszą budowę ciała i ważą mniej.
Cena Border Collie z hodowli
Cena borderów rodowodowych w Polsce może wynosić od 2 do 5 tysięcy złotych, w zależności od hodowli oraz tego, czy szukamy psa wystawowego, sportowego czy użytkowego. Na cenę wpływa też pochodzenie i status rodziców oraz ilość zdobytych przez nich nagród. Miesięczny koszt utrzymania pupila wynosi pomiędzy 150 a 300 złotych. Kupując psa z hodowli warto upewnić się, czy przeszedł odpowiednie szczepienia, został odrobaczony i czy jest zdrowy.
Kto nadaje się na właściciela Border collie?
Opieka nad owczarkiem border collie wymaga spokoju, a zarazem stanowczości. Zwierzę łatwo przywiązuje się do właściciela, co z pewnością jest dużą zaletą, jednak dla border collie oznacza to spędzanie dużej ilości czasu razem z opiekunem. Źle znosi samotność, przez co zostając sam w domu może powodować zniszczenia – w ten sposób odreagowuje stres. Bordery należą do psów, które głośno szczekają. Osoby lubiące ciszę mogą mieć więc problem z muzykalnym czworonogiem.
Owczarki naturalnie mają dużą potrzebę ruchu, w związku z czym idealny właściciel dla bordera powinien prowadzić aktywny tryb życia i lubić sport. Spokojne spacery w tym przypadku się nie sprawdzą – pies ten musi rozładować nadmiar energii, żeby nie psocić po powrocie do domu. Najlepiej, jeśli pozwoli mu się swobodnie wybiegać. Pomimo że lepszym miejscem do mieszkania będzie dla niego przestronny dom wiejski lub z ogrodem, przy spełnieniu warunku codziennej aktywności border collie będzie czuł się dobrze także i w mieszkaniu.